Η ιστορία πίσω από το μύθο. Αφιέρωμα στο διασημότερο μιούζικαλ όλων των εποχών.
Από τον Leroux στον Webber
23 Σεπτέμβρη 1909. Αυτή είναι η ημερομηνία που για πρώτη φορά το κοινό ήρθε σε επαφή με το “Φάντασμα”. Από τότε μέχρι και σήμερα, η ιστορία του Φαντάσματος συνεχίζει να συγκινεί τα πλήθη παγκοσμίως. Γραμμένη υπό μορφή νουβέλας από τον Γάλλο δημοσιογράφο Gaston Leroux, η ιστορία του Φαντάσματος της Όπερας (γαλλικά: Le Fantôme de l’Opéra) εκδόθηκε σε συνέχειες έως το 1910 στην ημερήσια γαλλική εφημερίδα Le Gaulois. Στη συνέχεια εκδόθηκε σε βιβλίο, το οποίο δεν κατέγραψε κάποια ιδιαίτερη επιτυχία καθώς ο Leroux ήταν ένας μάλλον αμφιβόλου ποιότητας λογοτέχνης της εποχής. Αν και το έργο θεωρήθηκε επιεικώς μέτριο, κάποια αληθοφανή στοιχεία του, αλλά και η αρχέγονη ιστορία του δεν το άφησαν να χαθεί. Η μεταφορά του στον κινηματογράφο το 1925 εκτόξευσε τη φήμη του, καθιστώντας το έργο του Leroux κλασσικό. Στα πλαίσια ενός γοτθικού σκηνικού, αυτό το αστυνομικό θρίλερ και ταυτόχρονα ψυχογράφημα, καταφέρνει να χαρίσει στην παγκόσμια λογοτεχνία αλλά και στο θέατρο, έναν από τους πιο αξεπέραστους και ευρηματικούς χαρακτήρες, χτίζοντας πάνω στον αρχέτυπο μύθο του Άδη και της Περσεφόνης. Το κακό, περιθωριοποιημένο, απόκοσμο αλλά ταυτόχρονα μυστηριώδες, πολεμά με την όμορφη αλλά βαρετή και συμβατή ροή των πραγμάτων για να κερδίσει τη γυναικεία λύτρωση (βλ. Η πεντάμορφη & το τέρας, Εσμεράλδα & Κουασιμόδος κ.α). Ένα ερωτικό τρίγωνο που σε άλλες ιστορίες αποτελείται από ανθρώπους και σε άλλες ιστορίες από επιλογές δημιουργεί στη συγκεκριμένη περίπτωση ένα “τέρας” του οποίου το βάθος, η συνθετότητα και σκοτεινότητα το κατατάσσουν ως ένα από τα σπουδαιότερα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
H μεταφορά του στον κινηματογράφο έγινε το 1925 με πρωταγωνιστή τον μοναδικό Lon Chaney, o oποίος παρέδωσε μια μοναδικά τρομακτική ερμηνεία. Η ταινία, η οποία αποτελεί ένα αριστούργημα του βωβού κινηματογράφου, άφησε εποχή, καθώς τα σκηνικά -με πολλές λήψεις να γίνονται σε φυσικούς χώρους-, ο φωτισμός και η μουσική, έδεσαν αρμονικά με τις μοναδικές ερμηνείες, δημιουργώντας ένα ερωτικό θρίλερ που αποτελεί ορόσημο των μπαρόκ, εξπρεσιονιστικών φιλμ τρόμου. Ο πρωταγωνιστής Lon Chaney δημιούργησε μόνος του το μακιγιάζ του, το οποίο σε συνδυασμό με το μοναδικό ταλέντο του και τις εκφράσεις που μπορούσε να πάρει, τρομοκράτησε τη συμπρωταγωνίστριά του, καθώς μέχρι την ημέρα των γυρισμάτων δεν το είχε παρουσιάσει στους συνεργάτες του. Η αντίδρασή της στο έργο ήταν και η πραγματική της αντίδραση. Η ερμηνεία του θεωρείται μία από τις σημαντικότερες μελοδραματικές ερμηνείες στην ιστορία του βωβού κινηματογράφου.
Το 1986 ανέβηκε για πρώτη φορά το μιούζικαλ “Το Φάντασμα της Όπερας” σε μουσική του Andrew Lloyd Webber και στίχους του Charles Hart. Το φημισμένο μιούζικαλ πρωτοπαίχτηκε στο Her Majesty’s Theatre στο West End του Λονδίνο, ενώ 2 χρόνια αργότερα ανέβηκε και στο Broadway της Νέας Υόρκης, αποτελώντας πλέον την μακροβιότερη παράσταση στην ιστορία του, με περισσότερες από 10.000 παραστάσεις. Οι συνολικές εκτιμώμενες σε όλο τον κόσμο εισπράξεις ανέρχονται σε πάνω από 6 δις, καθιστώντας το την πιο οικονομικά επιτυχημένη ψυχαγωγική εκδήλωση μέχρι σήμερα. Οι πρωταγωνιστικοί ρόλοι της Κριστίν και του Φαντάσματος, αποδόθηκαν πρώτη φορά στο μιούζικαλ από τη Sarah Brightman και τον Michael Crawford. Εξαιρετικές ερμηνείες σε αυτούς τους ρόλους έχουν επιτύχει επίσης η Sierra Boggess, Jennifer Hope Wills, Anna O’Byrne όσον αφορά την Κριστίν, και οι Ramin Karimloo, John Owen-Jones όσον αφορά το Φάντασμα. Από τότε, έχουν ανέβει δεκάδες παραγωγές σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ το 2003 ανέβηκε ξανά στον κινηματογράφο (στη μιούζικαλ μορφή του) από τον σκηνοθέτη Joel Schumacher, με πρωταγωνιστές τον Gerard Butler και την Emmy Rossum, αποσπώντας καλές κριτικές.
H ιστορία πίσω από το μύθο
Η υπόθεση του λογοτεχνικού έργου αλλά και του μιούζικαλ, είναι λίγο πολύ γνωστή. Η ιστορία διαδραματίζεται στο Παρίσι στα τέλη του 19ου αιώνα, με επίκεντρο την Όπερα του Παρισιού. Η Κριστίν Νταέ, χορεύτρια και τραγουδίστρια από τη Σουηδία, αναλαμβάνει μικρούς ρόλους στις διάφορες παραστάσεις της Όπερας. Ο παιδικός της φίλος και υποκόμης Ραούλ ντε Σανί είναι παράφορα ερωτευμένος με την νεαρή καλλιτέχνιδα, έχει όμως ένα κρυφό ανταγωνιστή. Στις κατακόμβες τις Όπερας και διωγμένος από την κοινωνία ο παραμορφωμένος Έρικ, κινεί από το παρασκήνιο τα νήματα του θεάτρου. Αυτή η μουσική ιδιοφυΐα καθοδηγεί την Κριστίν, ώστε να πρωταγωνιστήσει και να αναδείξει το ταλέντο της. Καταφέρνει να την μετατρέψει σε μια πριμαντόνα όντας για την Κριστίν ο “Άγγελος της Μουσικής”. Γοητευμένη από το πατρικό ενδιαφέρον του Έρικ, τον ακολουθεί στις κατακόμβες όπου ανακαλύπτει το πραγματικό του πρόσωπο αλλά και τα μυστικά της μουσικής του. Τελικά το ερωτικό ενδιαφέρον του Ραούλ υπερνικάει στο μυαλό της Κριστίν, προτιμώντας έναν πιο συμβατικό έρωτα. Ο Έρικ οργισμένος από την απόρριψη λόγω της δυσμορφίας του, μετατρέπεται σε δολοφόνο και φέρνει τον τρόμο στην Όπερα προσπαθώντας να την κλέψει. Τελικά θα απομονωθεί ξανά στα σκοτεινά υπόγεια του καθώς ο έρωτας δεν θα μπορέσει να τον λυτρώσει από την μοναξιά της ασχήμιας του, την διαφορετική κατανόηση της κοινωνίας και την μεγαλοφυΐα του ταλέντου του.
Πολλοί που έχουν ασχοληθεί με το έργο του Leroux πιστεύουν πως πολλά από τα στοιχεία της ιστορία είναι βασισμένα σε πραγματικά γεγονότα. Μερικά από αυτά είναι:
Το σκηνικό
Η Όπερα του Παρισιού (Palais Garnier) άρχισε να χτίζεται 1861. Στη βάση όμως που σκάφτηκε για τα θεμέλια του κτηρίου ανάβλυζε συνεχώς νερό σταματώντας το έργο. Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, το 1875, ο 35χρονος αρχιτέκτονας Charles Garnier καταφέρνει να φέρει σε πέρας το έργο, δημιουργώντας την Όπερα του Παρισιού, γνωστή πλέον ως Palais Garnier. Τι απέγινε όμως η λίμνη με το νερό στα υπόγεια του κτηρίου? Ο δημοσιογράφος Leroux που μεγάλωσε στο Παρίσι, συνδυάζοντας φήμες που ακουγόντουσαν, δημιούργησε το Φάντασμα της Όπερας με σκηνικό τα πραγματικά δαιδαλώδη και λιμνώδη έγκατα του κτηρίου, αναφέροντας και στο βιβλίο αλλά και κατά τη διάρκεια της ζωής του πως πρόκειται για πραγματική ιστορία, λούζοντας έτσι την Όπερα με ένα πέπλο μυστηρίου.
Στην κορύφωση του έργου του, ο πολυέλαιος της Όπερας πέφτει σκοτώνοντας ανθρώπους και βάζοντας φωτιά στο κτήριο. Η πιο συγκλονιστική στιγμή του έργου είναι βασισμένη σε ένα αληθινό γεγονός. Το 1896 έπεσε ένα αντίβαρο από τον κεντρικό πολυέλαιο της Όπερας, σκοτώνοντας έναν εργάτη, ενώ ο δημοσιογράφος-συγγραφέας έλαβε υπόψιν του και έναν αστικό μύθο, όπου ένα παιδί έχασε την κοπέλα του από φωτιά που πήρε το ωδείο της. Στην προσπάθεια του να τη σώσει υπέστησε εγκαύματα στο πρόσωπο και στη συνέχεια κλείστηκε σε ένα δωμάτιο -κοντά στην Όπερα ή στα υπόγεια της Όπερας- όπου πέθανε από κατάθλιψη. Στο Her Majesty’s Theatre υπάρχει ένα ακριβές αντίγραφο 7 τόνων του πολυελαίου της Όπερας.
Οι πρωταγωνιστές
Πέρα από τα γεγονότα αυτά, και οι βασικοί χαρακτήρες του συγγραφέα φαίνεται πως ήταν εμπνευσμένοι από πραγματικά πρόσωπα. Το Φάντασμα είναι βασισμένο σε έναν άνδρα ονόματι Έρικ, ο οποίος γεννήθηκε σε ένα χωριό στη Νορμανδία με δυσμορφία στο πρόσωπο. Οι γονείς του τον έδιωξαν στα 7 και τον προσέλαβε ένα τσίρκο που τον χρησιμοποιούσε ως ατραξιόν λόγω της φοβερής δυσμορφίας του. Κατάφερε να διαφύγει στην Περσία όπου έβγαζε τα προς το ζην κάνοντας σόου, ενώ μετέπειτα έγινε βοηθός αρχιτέκτονα βοηθώντας στην κατασκευή πολλών χαρεμιών. Γυρνώντας πλέον εύπορος στη Γαλλία, εργάστηκε ως ένας από τους συνεργάτες του Garnier στο χτίσιμο της Όπερας. Πλέον δεν θύμιζε σε τίποτα το παιδί στο τσίρκο, ενώ είχε βγάλει αρκετά χρήματα ώστε να είναι κομψός και να έχει μια άνετη ζωή. Την παραμόρφωσή του, την έκρυβε με μία μάσκα. Όπως ακριβώς και στην ιστορία, ο Έρικ είχε για προσωπική χρήση το θεωρείο νούμερο 5 για να παρακολουθεί τις παραστάσεις, το οποίο είχε μια κρυφή είσοδο ώστε να μπαινοβγαίνει απαρατήρητος. Εκεί ερωτεύτηκε μία από τις τραγουδίστριες, η οποία όμως τον απέρριψε. Σε μια πράξη τρέλας την απήγαγε έπειτα από μια παράσταση, αλλά μετά από 3 εβδομάδες η κοπέλα βρέθηκε ενώ λίγο καιρό αργότερα εγκατέλειψε το Παρίσι. Σύμφωνα με το θρύλο ο Έρικ έπεσε σε κατάθλιψη και έχτισε την πόρτα του διαμερίσματός του, πεθαίνοντας στην πείνα μέσα σε αυτό μετά από λίγο καιρό. Μάλιστα όταν χρόνια αργότερα χτίστηκε η νέα Όπερα της Βαστίλης το διαμέρισμα αυτό ανακαλύφθηκε τυχαία από έναν εργάτη ο οποίος βρήκε ένα σκελετό με ένα δαχτυλίδι ίδιο με αυτό που φορούσε ο Έρικ. Πολλές φορές στο μέλλον εργαζόμενοι στην όπερα ανέφεραν ότι ακούν παράξενους ήχους από το θεωρείο νούμερο 5. O Leroux χρησιμοποίησε αυτό τον θρύλο ώστε να χτίσει τον χαρακτήρα του Φαντάσματος.
Όσον αφορά την Κριστίν θεωρείται πως πηγή έμπνευσης ήταν μια σοπράνο με το όνομα Kristina Jonasdotter. H Kristina έμαθε να παίζει βιολί σε μικρή ηλικία από τον αδερφό της, όμως η κακή οικονομική κατάσταση της οικογένειας της, την ανάγκασε να δουλεύει στο δρόμο. Κατάφερε να συγκεντρώσει κάποια χρήματα για να πάει στο Παρίσι να συνεχίσει της μουσικές σπουδές της και εκεί τυχαία -όπως και η Κριστίν- ανακαλύφτηκε το σπουδαίο ταλέντο της στο τραγούδι, όπου με όπλο την πολύ μεγάλη “έκταση” φωνής έκανε μια σπουδαία καριέρα.
Επίσης κατά την περίοδο που γραφόταν το έργο υπήρχαν φήμες για ένα φάντασμα που κατοικεί στα υπόγεια της Όπερας Garnier, κάτι που προφανώς δεν άφησε ανεπηρέαστο το συγγραφέα, ο οποίος συνδέοντας όλες τις φήμες και τις ιστορίες που άκουγε κατάφερε να φτιάξει ένα αριστούργημα, το οποίο ακόμα συγκινεί.
Το 1993 η Renata de Waele σε συνεργασία με την Όπερα Garnier σύγκρινε μέσω μια δημόσιας διαδικασίας τα αληθινά γεγονότα με το έργο. Πολλοί από τους ισχυρισμούς τις κατάφεραν να αποδειχτούν ενώ άλλοι όχι.
Το μεγάλο επίτευγμα του Leroux είναι ότι κατάφερε να περιπλέξει το φανταστικό με το πραγματικό, δημιουργώντας ένα έργο το οποίο συγκινεί πάνω από 100 χρόνια και κατά πάσα πιθανότητα θα συνεχίσει να συγκινεί ακόμα περισσότερα.
πηγή: https://nipsonanomimatablog.wordpress.com/2016/10/23/%CF%84%CE%BF-%CF%86%CE%AC%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%8C%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B1%CF%82/
Στις αρχές του εικοστού αιώνα η Όπερα του Παρισιού γνωρίζει μεγάλες επιτυχίες με σπουδαίες παραστάσεις και αποτελεί το σημείο συνάντησης της υψηλής κοινωνίας. Όμως δεν είναι λίγοι εκείνοι που έχουν ακούσει τις ιστορίες για το Φάντασμα που κατοικεί στις κατακόμβες κάτω από το ναό της μουσικής, έχει δικό του θεωρείο και διασκεδάζει τρομοκρατώντας τους καλλιτέχνες. Ο βαθύτερος σκοπός του όμως είναι σκοτεινός και σχετίζεται με τη νεαρή σοπράνο Christine, που έχει μεγαλώσει μέσα στην Όπερα και σιγά σιγά προσπαθεί να κάνει το ντεμπούτο της.
ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ ΕΔΩ: https://tenies-online.best/load/2-1-0-2988
