Η ιστορία της Grýla, της απαίσιας μάγισσας των Χριστουγέννων της Ισλανδίας
Η ισλανδική απάντηση στο Άγιο Βασίλη -τον Santa Claus για την ακρίβεια- είναι η Grýla, η Μάγισσα των Χριστουγέννων, η οποία έχει μια ζοφερή ιστορία.
Η Grýla είναι γνωστή από τον 13ο αιώνα περίπου, όταν άρχισαν να διαδίδονται από στόμα σε στόμα οι ιστορίες των κατορθωμάτων της. Το όνομά της μεταφράζεται ως "Growler", δηλαδή άτομο με τραχιά φωνή, κάνοντάς την ακόμη πιο τρομακτική.
Όπως αναφέρει ένα τραγούδι για το τρολ, "Έρχεται η Grýla από τα χωράφια/ Με σαράντα ουρές/ Μια τσάντα στην πλάτη της, ένα σπαθί στο χέρι της,/ Έρχεται να ανοίξει τα στομάχια των παιδιών/ Που ψάχνει για κρέας στην Σαρακοστή". Στην πραγματικότητα, η Grýla δεν συσχετιζόταν με τα Χριστούγεννα. Αυτό έγινε αρκετούς αιώνες αργότερα, όταν συγχωνεύτηκε η ιδέα μιας αφηνιασμένης μάγισσας που τιμωρεί τα άτακτα παιδιά με την ατμόσφαιρα του Γιούλε (Yule), μια γιορτή που παρατηρείται ιστορικά στα γερμανικά φύλλα και που αργότερα υπέστη εκχριστιανισμό. Τα ισλανδικά Χριστούγεννα αποκαλούνται συχνά Jól (Yule). Αυτή η αρχαία γιορτή περιγράφεται ως "μια εποχή που φέρνει κοντά συγγενείς, που ζουν αλλά και που έχουν πεθάνει, αλλά και ξωτικά, τρολ και άλλα μαγικά και τρομακτικά πλάσματα που πιστεύεται ότι ζουν γύρω". Η Grýla σίγουρα ταιριάζει σε αυτή την κατηγορία. Μερικοί την αποκαλούν "δράκαινα", αν και μάλλον όχι λόγω του προσώπου της.
Για το παρουσιαστικό της, οι λογαριασμοί ποικίλλουν. "Ένα τραγούδι λέει ότι έχει 15 ουρές, κάθε μια από τις οποίες κρατάει 100 τσάντες, με 20 παιδιά σε κάθε τσάντα, που είναι καταδικασμένο να γίνει το γεύμα για την οικογένεια του τρολ". Τα ποιήματα αναφέρουν ότι έχει "μάτια στο πίσω μέρος του κεφαλιού της, αυτιά που κρέμονται τόσο πολύ που την χτυπούν στη μύτη, με μπλεγμένη γενειάδα, μαύρα δόντια και οπλές".
Υπάρχει μια υπόθεση ότι το τρολ δεν είναι και τόσο διαφορετικό από τους θνητούς που κυνηγάει. Αυτό φαίνεται από την οικογένειά της, μιας και το πλάσμα είναι παντρεμένο. "Βγαίνει από την σπηλιά της στα βουνά για να μαζέψει παιδιά με κακή συμπεριφορά, για εκείνη και τον νταή σύζυγό της, τον Leppalúði, για να τα κάνει στιφάδο". Ο Leppalúði δεν ήταν ο μόνος που της πρόσφερε δαχτυλίδι. "Κάποτε, έφαγε έναν από τους συζύγους της όταν τον βαρέθηκε".
Υπάρχουν όμως και οι Yule Lads. Πρόκειται για μια παράξενη ομάδα από 13 αδέρφια που είχαν την δική τους, ξεχωριστή ιστορία. Όμως, σταδιακά ενσωματώθηκαν στον μύθο της Grýla και έγιναν τα παιδιά της και σχημάτισαν μια ομάδα από μέθυσους δολοφόνους που πιάνουν παιδιά. Κάποια στιγμή έγινε μια προσπάθεια να γίνουν πιο "χριστουγεννιάτικοι", αλλά υπερίσχυσε η ισλανδική συνείδηση.
Η Grýla έχει και κατοικίδιο, την Jólakötturinn, δηλαδή την Γάτα του Γιούλε. Η Γάτα λέγεται ότι έχει γευτεί ανθρώπινη σάρκα, κρύβεται στην χιονισμένη ύπαιθρο και καταβροχθίζει οποιονδήποτε -ενήλικες και παιδιά- που δεν πήρε ρούχα για τα Χριστούγεννα, ένα σημάδι ότι δεν δούλεψαν αρκετά.
Στη σειρά "Chilling Adventures of Sabrina" του Netflix, στο επεισόδιο A Midwinter's Tale, γίνεται αναφορά στην Grýla, που θεωρείται η πρώτη εμφάνισή της στην οθόνη. Στο επεισόδιο, η Grýla καταφτάνει για να διώξει τους Yule Lads.
Σήμερα, εμφανίζεται παντού σε χριστουγεννιάτικες εγκαταστάσεις σε όλη την Ισλανδία, αλλά, σε πολλές περιπτώσεις, διατηρεί ένα μικρό κομμάτι του τρομακτικού χαρακτήρα της.
πηγή: https://3otiko.blogspot.com/2019/12/gryla.html
Πολλές από τις αρχαίες παγανιστικές εορτές κατά τη διάρκεια του καταχείμωνου έχουν μετατραπεί ή ξεχαστεί από τη σύγχρονη κοινωνία. Αν δούμε την προέλευση των παραδόσεων των Χριστουγέννων σήμερα, θα εκπλαγούμε ανακαλύπτοντας ότι πολλές απ' αυτές είναι μακάβριες και περίεργες.
Ωστόσο, σε ορισμένες χώρες που οι άνθρωποι κράτησαν αυτές τις αρχαίες παραδόσεις, τα Χριστούγεννα έχουν και έναν αδιανόητο τρόμο. Για μερικούς, τα Χριστούγεννα είναι μια εποχή γεμάτη με υπερφυσικά συμβάντα, φαντάσματα, μάγισσες, μαγεία και τέρατα.
Ο Krampus
Η παλαιότερη ευρωπαϊκή ενσάρκωση του Αϊ-Βασίλη εκτός από δώρα κουβαλάει μαζί του έναν δαίμονα, τον Krampus (εικόνα πάνω). Ενώ τα καλά παιδιά παίρνουν δώρα, ο Krampus χτυπάει ανελέητα τα άτακτα, τα βάζει στο σακί του και τα πάει στην κόλαση.
Mari Lwyd: Το χριστουγεννιάτικο άλογο-ζόμπι
Η μακάβρια φοράδα-σκελετός, από την παράδοση της Ουαλίας, ανεβαίνει από τους νεκρούς και περιπλανιέται στους δρόμους με τους συνοδούς της, επίσης πεθαμένοι και μόλις έχουν βγει από τους τάφους, για να υπενθυμίσουν την ύπαρξή τους. Η Mari Lwyd θέλει μόνο μπει στα σπίτια. Για να μην τα καταφέρει, θα πρέπει κάποιος να συμμετάσχει σε μια μάχη με ρίμες με τα πνεύματα, συνήθως την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, οπότε η φοράδα αντιπροσωπεύεται από ένα κουκλοπαίκτη που παρελαύνει με ένα κρανίο αλόγου σε έναν στύλο ντυμένο με λευκό ύφασμα.
Η La Befana και η Baboushka
Στην Ιταλία, τη Ρωσία και άλλα μέρη της Ανατολικής Ευρώπης, συναντάμε μια μάγισσα που μοιάζει με την Mother Holle η οποία τιμωρεί τους τεμπέληδες και επιβραβεύει τους εργατικούς. Στην Ιταλία, είναι γνωστή ως La Befana και στη Ρωσία Baboushka. Κάθε Ιανουάριο, ετοιμάζει τα πράγματα της και ξεκινά πάνω σε ένα σκουπόξυλο να βρει τους τρεις μάγους που ψάχνουν τον μικρό Χριστό. Ψάχνει κάθε σπίτι και αν βρει κάποιο παιδί, αφήνει κουλουράκια και δώρα.
Η Perchta
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, η Perchta περιπλανάται στη και γη ανταμείβει όσους εργάζονται σκληρά και τιμωρεί τους χαλαρούς και άπληστους. Η τιμωρία της είναι να ανοίξει το στομάχι κάποιου, ώστε να βγάλει βίαια τα σωθικά του τα οποία στη συνέχεια αντικαθιστά με άχυρο, πέτρες και σκουπίδια.
Ο Straggerle
Σε πολλά μέρη, όπως στην Ελβετία, η Perchta κάνει τις βόλτες της με τους δαίμονες βοηθούς της -όπως ο Straggele- που τους αρέσει να συμμετάσχουν στις προσφορές που αφήνουν έξω από τα σπίτια τους για τα Χριστούγεννα οι άνθρωποι, που ελπίζουν για τις ευλογίες της Perchta. Σε ορισμένα μέρη, ο Straggele τιμωρούν οι ίδιοι, ληστεύουν όλα τα κακά παιδιά και τα κάνουν κομμάτια.
Ο Tomten
Ένα πλάσμα από τη σκανδιναβική λαογραφία που μοιάζει με νάνο και ζει ανάμεσα στους νεκρούς μέσα σε ταφικούς τύμβους, ο Tomten είναι θεματοφύλακας, προστάτης και αρωγός του νοικοκυριού, όταν δεν είναι θυμωμένος. Ο Tomten δεν είναι και τόσο ψύχραιμος και είναι γνωστός για το ότι τρελαίνει τους ανθρώπους με τα κόλπα ή το δάγκωμα του. Τα τσιμπήματα του -είναι δηλητηριώδη- συνήθως οδηγούν στο θάνατο. Θα ήταν καλό να αφήσει κάποιος κάποιο δώρο από την παραμονή των Χριστουγέννων γι' αυτόν και τους αδελφούς του.
Ο Belsnickel
Σε ορισμένες γερμανικές και ολλανδικές κοινότητες στην Πενσιλβανία των ΗΠΑ, ο Belsnickel εμφανίζεται δυο εβδομάδες πριν από τα Χριστούγεννα, βρώμικος και ντυμένος με κουρέλια και γούνες για να χτυπήσει τα κακά παιδιά.
Ο Père Fouettard
Έκανε την πρώτη εμφάνισή του στο 1150, όταν ο ίδιος και η σύζυγός του, δελέασαν τρεις νέους στο κρεοπωλείο τους για να τους ληστέψουν. Ο Fouettard έσφαξε τους νέους, τοποθετώντας τα λείψανά τους σε ένα βαρέλι. Όταν ο τότε Άγιος Βασίλης (Άγιος Νικόλαος) ανακάλυψε το έγκλημα, ανάστησε τα αγόρια και τιμώρησε τον Fouettard σε αιώνιο υπηρέτη του. Τώρα, ο δαίμονας εμφανίζεται δίπλα στον Άγιο Βασίλη και δίνει άνθρακα και μαστιγώνει όσους τους αξίζει.
Η Gryla
Ένα από τα πιο φημισμένα Ισλανδικά στοιχεία των Χριστουγέννων -η Gryla- είναι ένα τεράστιο troll που είναι πάντα κακοδιάθετο λόγω της ακόρεστης πείνα της για παιδιά. Κάθε Χριστούγεννα, η Gryla κατεβαίνει από την κατοικία της στο βουνό για να κυνηγήσει άτακτα παιδιά. Τα βάζει σε ένα τσουβάλι και να τα σέρνει στη σπηλιά της, όπου τα βράζει ζωντανά για το αγαπημένο στιφάδο της. Έχει και δεκατρία γιους, τα Yule Lad.
Οι Yule Lad
Οι δεκατρείς γιοι της Gryla. Ο καθένας είναι γνωστός για μια συγκεκριμένη συνήθεια ή χαρακτηριστικό. Μοιάζουν πολύ με τους επτά νάνους και τη Χιονάτη της Disney. Οι περισσότεροι από αυτούς απεικονίζονται ως άτακτοι φαρσέρ και μικρο-εγκληματίες. Τα παιδιά στην Ισλανδία δέχονται επίσκεψη κάθε νύχτα για δεκατρείς ημέρες μέχρι τα Χριστούγεννα, και από κάποιο διαφορετικό Yule Lad.
Η Yule Cat
Το κατοικίδιο της Gryla και των Yule Lad. Η Yule Cat ψάχνει τα θήραμά της τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες. Σε αντίθεση με τα άλλα τέρατα των Χριστουγέννων, η γάτα δεν νοιάζονται για τα παραπτώματά κάποιου. Για να σωθεί κανείς από το να τον φάει αυτήν η τεράστια γάτα πρέπει να λάβει νέα ρούχα για τα Χριστούγεννα.
πηγή: https://e-didaskalia.blogspot.com/2014/12/blog-post_212.html
